فارمت مسکو و CDA استاد مسعود 9 اکتوبر 2024 میلادی

1-حرف های از فارمت مسکو برای نخستین بار در سال 2017 میلادی شکل گرفت ولی بعد از انتقال قدرت از جمهوریت به حاکمبت دوفکتوی افغانستان مانند یک گردهم آیی مهم پدید آمده است .

2- اشتراک کننده ها در این گردهم آیی ها : افغانستان – ایران – پاکستان -چنین – هند – کشور های آسیای میانه و روسیه اند .

3 – اهداف فارمت مسکو : اهداف اصلی :

3-1 تضمین ثبات .

3-2 تشویق دولت فراگیر .

3-3 مقابله با تروریزم و قاچاق مواد مخدر .

4-3 مسایل بشردوستانه .

این گردهم آیی سال پار در کازان تاتارستان دایر گردید و در سال چاری در 4October 2024 در شهر مسکو مرکز روسیه دایر گردید .

4- در این گردهم آیی هیات از حاکمیت افغانستان به سرپرستی سرپرسیت وزارت خارجه افغانستان اشتراک نمود که برای حاکمیت افغانستان یک موفقعیت و امنتیاز بشمار می رود .

در یک مصاحبه نماینده خاص دولت روسیه فدراتیف کابلوف یک موضوع بسیار مهم را بازگو کرد که وزارت حارجه روسیه حاکمیت افغانستان را از لست سیاه خارج نموده که در روز های نزدیک مراحل نهایی خود را می پیماید این موضوع می تواند یک آغا برای برسمیت شناختن محدود تلقی شود برای اینکه خارج کردن افغانستان تحت حاکیمت طالبان از جانب یکی از قدرت های بزرگ می تواند یک حادثه نه تنها برای افغانستان تلقی گردد بلکه برای سایر کشور ها نیز می تواند بسیار مهم باشد . این امر می تواند در این مورد چین که همین حالا با حاکمیت افغانستان روابط تجاری و سیاسی به سویه تبادل سفیران دارد نیز صادق است . روسیه با کشور های دوست آسیای میانه در مورد افغانستان سیاست های همسان را دارند که اینکشور ها در این دایره سیاست ها روابط بیشتر دوستانه را اتخاذ خواهند نمود .

5- وزیر خارجه روسیه با سرپرست وزارت حارجه افغانستان ملاقات نمود و برای اولین بار از سرپرست حاکمیت افغانستان مانند همتای خود استقبال نمود .

………………………………………………………………………………………………………………………………….

6- چرا فارمت مسکو روی اهداف یاد شده مکث بیشتر نموده است و علت ها چیست ؟

6-1 : روسیه با تعریف استراتیژیک که از دریای آمو دارد ؛ این دریا را مانند یک خط استراتیزیک خود پنداشته و ساحات آسیای میانه را از قرون متمادی ساحه حیاتی روسیه در تمامی استراتیژی های دولت های مختلف پنداشته است و از اینرو ثبات در این منطقه را جز منابع ملی خود ترسیم نموده است . این سیاست در تمام ادوار تاریخی روسیه در هرنظام سیاسی با هر ایده سیاسی مطرح بوده و با جدیت با آن پرداخته اند . از این سبب افغانستان مانند یک دهلیز که می تواند ثبات را از میان بر دارد و یا بر عکس از دید سیاست های روسیه مورد توجه قرار گرفته و درسیاست خارجی این کشور جایگاه خود را دارد .

6-2 : بعد از انتقال قدرت و بیرون شدن امریکا از افغانستان و حاکم شدن طالبان مانند حاکمیت ؛ مسله بنیان گذاری دولت فراگیر که خواست جهانی است مورد توجه فارمت مسکو نیز قرار دارد با وجودیکه مسله حاکیت و دوفکتو خواندن افغانستان از جانب روسیه بود که شورای امیت سازمان ملل متحد و دوحه سوم با پیروی از آن بدون یاد کردن از آن اقدام نمود . در این مورد حاکمیت افغانستان و جهان دارای دو تعریف جداگانه است .

1- تفریف حاکمیت افغانستان که ادعا دارد حاکمیت افغانستان متشکل ار تمامی ملیت ها و اقوام بوده و دولت مکمل است که نماینده گی از تمامی ملیت ها و اقوام ساکن افغانستان می نماید .

2- تعریف جهان از دولت فراگیر : در این مورد جهان دولت فراگیر را در افغانستان عبارت از دولت می داند که در نماینده گی از اندیشه های مختلف نمایت که اشتراک ملیت ها و اقوام را به نمایش می گذارد .

در این مورد است که اخلاف نظر میان این دوتعریف فاصله های را میان حاکمیت افغانستان و جهان ایجاد نموده است که فارمت مسکو در تلاش آن است تا از این فاصله بکاهد . نکته اصلی بحث من این است که این نزدیکی ها در بدل چه صورت می گیرد برای اینکه جهان ما امروز از داد و گرفت ها ست .

3- مقابله با تروریزم و قاچاق مواد مخدر یکی از مسایل است که تمامی کشور های منطقه در مورد ما نگرانی دارند بخصوص پاکستان روسیه و هند و چین و ایران . در این مورد نیز حاکمیت افغانستان و جهان و منطقه دید های مختلف دارند ؛ بخصوص پاکستانی ها و تا اندازه هندی ها در این مورد نگرانی های بیشتری نشان می دهند در حالیکه حاکمیت افغانستان در مورد خود را کامیاب دانسته و راهگار های خود را در این مورد بسیار موثر می داند .تفاوت دید گاه ها باعث آن شده است تا مافیای بین المللی در زمینه کار کرد های داشته باشد ؛ می دانم این مسله ساده نیست و پیچیده گی های خاص خود را دارد که رسیدن به حل آن نه حذف کشت بل استفاده معقول مطرح می شود .

7- پرسش در اینجاست که : آیا نزدیکی افغانستان با کشور های شرق جدید – روسیه ، چین ، ایران و کشور های دنباله روی این کشور های حساسیت های خطرناک را برای افغانستان ازجانب جی 7 ایجاد نخواهد کرد و بازهم کشور ما مانند یک میدان زور آزمایی قدرت ها که به مراتب بزرگتر و خطرناک تر است مبدل نخواهد کرد .

َA.C.D مجمع گفتگو و همکاری آسیا : Asia Cooperation Dialogue

این مجمع در سال 2002 میلادی ایجاد گردید . که تا هنوز 19 گردهم آیی انجام شده است ، این مجمع یک مجمع غیر رسمی بوده و اشتراک کننده ها روی همکاری های در عرصه های تثبیت شده تبادل نظر می کنند . جلسه فعلی در دوحه مرکز قطرصورت گرفت .

شعار اصلی مجمع : تقویت تعاملات در سطح قاره آسیا

1- اهداف اصلی :

1-1 تقویت و همبستگی میان کشور های آسیایی : در این مورد قارهدآسیا تا هنوز با داشتن غیر متجانس ترین نظام های سیاسی نتوانسته است بصورت خوب ظاهر شود ؛ حرکت های چندگونه و وابسته به قدرتهای استعماری مانع هرگونه همبستگی ها ی وسیع شده است .

1-2 : تقویه همکاری های اقتصادی : آسیا بزگترین قاره جهان با داشتن بزرگترین انکانات و منابع طبیعی و بزگترین کشور های اقتصادی جهان چون چین و جاپان می تواند در صورت با هم بودن حرکت های بزرگ را انجام دهد که تا هنوز نتوانسته است به این هدف های برسد . سه خط بزرگ پان ایرانیزم – پان ترکیزم و پان عربیزم خزط های درون اسلامی و خط های اقتصاد متمرکز چین و کشورهای شرق آسیا و پنحمین قدرت اقتصادی دنیا هندوستان می تواند در صورت هماهنگی سرمایه شرق میانه و تکنالوژی شرق اسیا و چنین وجاپان فقر را ریشه کن کند که متاسفانه نوانسته است این قاره از هیولای فقر خود را نجات دهد در حالیکه سرمایه از این قاره به قاره های دیگر صادر می گردد

1-3 توسعه روابط فرهنگی : روابط فرهنگی در این قاره نسبتا خوب است

1-4 افزایش همکاری های علمی و فرهنگی : افزایش همکاری علمی بین کشور های این قاره شکل گرفته و هر کشور با مدیریت که انجام می دهد از این این امتیاز استفاده می برد .

2- محور اصلی نشست 19 مجمع گفتگوی همکاری آسیا بر 5 نکته تکیه نمود:

2-1 تحکیم همکاری های اقتصادی .

2-2 پایداری توسعه پایدار .

2-3 : همکاری های علمی و فرهنگی

2-4 ک مصونیت غذایی و امنیت انرژی .

2-5 صلح و امنیت .

گردهم آیی بازهم به امید با تشویق دیپلوماتیک برای همکاری خاتمه یافت .