کدام سیاست ها را در برابر کدام نوع انفلاسیون استعمال کرد استاد مسعود 11 اکتوبر 2024 میزان 1403 خورشیدی

بحث در مورد 9 نوع تورم پولی که برای اقتصاد بسیار مهم است . انواع دیگر تورم را می توان در درون همین 9 نوع مطالعه کرد . وقت خوب مطالعه برای همه

حرف اول – می خواهم در این مورد از تعریف آغاز کنم : انفلاسیون عبارت از برهم خوری تناسب میان عرضه مجموعی و تقاضای مجموعی به نفع تقاضای موثراست . متوجه باشید که تعداد از دانشمندان انقلاسیون یا تورم را از دهلیز قیمت ها تعریف و بحث می کنند ؛ ولی من به این باور ام که قیمت های بلند کاهش سطح استخدام کاهش سطح رفاهیت و انواع دیگر ناررسایی های پولی خصوصیات انفلاسیون است نه خود انفلاسیون . ما می توانیم این شیوه را در تعریف دیفلاسیون نیز بکار بریم و بنویسیم که دیفلاسیون عبارت از برهم خوری تناسب میان عرضه مجموعی و تقاضای مجموعی به نفع عرضه است که خصوصیات کاهش قیمت ها ، افزایش عرضه ودر مجموع اقتصاد مستهلک را در بر می گیرد که خود از دید اقتصاد نارسایی های را در بر دارد . این هردو حالت های پولی است در حالیکه ریفلاسیون عبارت از سیاست پولی است که می توان آنرا چنین به تعریف نشست : ریفلاسیون عبارت از بکار گیری شیوه ها ، طرق و طرزالعمل های است که با استفاده از انفلاسیون یا دیفلاسیون به منظور برگشت به نکته تعادلی می باشد ؛ نباید از یاد برد که حالا نکته تعادلی مورد بحث قرار ندارد .

حالا می روم بسوی انگشت گذاری بر انواع انفلاسیون ها بصورت شتابی و راهکار های علاج آن درپی بحث کوچک هریک از آن . ولی نوع دیگر انفلاسیون که حالت بسیار مضمن را دارد ستاکفلاسیون Stagflation است که در حقیقت همان رکود تورمی است که به حالت اشاره می نماید که در آن تورم بالا همراه با رکود اقتصادی ونرخ بالای بیکاری اتفاق می افتد

1- انفلاسیون از دید سرعت : Iflation in term of speed: در این مورد ما می توانیم چهار نوع انفلاسیون را مورد مطالعه قرار دهیم :

1-1 انفلاسیون بطی Creeping inflatio : این نوع انفلاسیون در تمامی اقتصاد های سالم دیده می شود و یک افزایش قیمت ها بصورت ساده متناسب با درامد ها تا 3% بوجود می آید ، از اینرو قیمت های سال جاری بالاتر از سطح قیمت های سال پار است ، این انفلاسیون با وجود طبیعی بودنش مواظبت لازم و آرام را بکار دارد و آن عبارت از سیاست حمایوی تولید از طریق بلند شدن طبیعی قیمت هاست ؛ برای اینکه تاثیرات مثبت آن نمایان شود دولت های هر کشوریکه به اقتصاد می اندیشند این انفلاشن را به انفلاسیون متوسط بالا می برد که همان انفلاسیون رسمی است که در درون سیاست های اقتصادی گنجانیده شده است و ان این است که :

1-2 انفلاسیون متوسط یا میانه Moderate inflation : در این نوع انفلاسیون قیمت ها بصورت عمدی در درون برنامه ها برای رشداقتصادی بهتر از طریق نشان دادن یک مفاد متناسب برای تولید کننده گان جا داده می شود . در این نوع انفلاسیون قیمت ها به اندازه 5% افزایش را می پیماید و بلندتر از آنرا دولت مانع می شود . افزایش 5% رشد قیمت ها برای اینکه سطح رفاهیت را صدمه نزند دولت از طریق توزیع مجدد عاید و خدمت رسانی و افزایش معدود درآمد ها تناسب بین افزایش قیمت ها و درآمده را بشکل معقول مطابق برنامه نگهمیدارد .

سیاست بازدارنده : در مورد انفلاسیون متوسط یا میانه خطر خزیدن این تورم از یک حالت میانه به حالت سریع است از اینرو در مورد سیاست کنترول شدید دربازندارنده گی این انفلاسیون از یک حالت میانه به حالت سریع است که اغلبا در کشور هایکه فاقد مرکزی قوی یا ضیعف اند اتفاق می افتد . در این مورد بانک مرکزی از طریق نظارت کمی و کیفی مقدار تقاضای موثر داخل اقدام می شود ، سیاست نظارت کمی وکیفی در چوکات سیاست های بانکی حرکت داده می شود .

3- انفلاسیون سیریع Forecasting inflation : این انفلاسیون که تا 12% رشد قمیت ها را در پی دارد برای تمامی کشور ها به هرسطح رشد که باشد خطرناک و مایه نگرانی است برای اینکه این انفلاسیون خصوصیت جهیشی داشته به یکباره گی به انفلاسیون می خزد که بازگشت را به نکته تعادلی ندارد .

سیاست بازدارنده گی : در این صورت دولت ها از طریق بانک مرکزی و سیاست های پولی به کاهش و معدود کردن نقدینه گی می پرازد و در بازار پولی مداخله می کند و عرضه پول را کاهش و واز مقدار پول در دوران در بازار پولی می کاهد ولی هنوز اقدام به مسدود شدن بازار نمی گیرد . هنوز دولت در صورتیکه ثبات باشد می تواند این انفلاسیون را به انفلاسیون میانه به زیر آورد و کنترول کتند ولی این عمل زمان بر بوده و لازم دارد تا دولت بصورت جدی وارد بازار شده و حرکت بازار را زیر نظر گیرد .

4- انفلاسیون لگام گسیخته Hyperinflation : این نوع انفلاسیون خانه برانداز ترین تورم پولی بشمار می رود درجه این انفلاسیون از 12% بالا رفته و هر روز و یا شاید هم هر ساعت افزایش می یابد و در حد می رسد که اندازه گیری آن ا دست می رود و غیر قابل سنجش می شود .

سیاست پولی در این مورد : این حالت عمدتا در بحرانی ترین خالت های چون جنگ و بحران های بزرگ اجتماعی -سیاسی حادث می شود و دولت بدون بستن و مسدود کردن بازار های پولی و حرکت دادن کالا ها بخصوص مواد غذایی بصورت جیره راهی ندارد . در قبال خود این انفلاسیئون ریفرم پولی و پولهای مروج را غیر قانونی اعلام نموده و دست به پول جدید می رند که مقدار این پول را کنترول و مطابق سیاست خود کاهش پول در دوران را 1/10 یا 1/100 ویا 1/1000 تعین می کند در افغانستان بعد از اینکه جمهوریت حاکم شد ریفرم پولی کشور 1/100 تعین گردید که به این ترتیب یک افغانی برابر 100 افغانی تعین گردید و به این ترتیب مقدار پول در دوران به اندازه 100 مرتبه کاهش یافت ؛ ولی در صورت مسدود کردن بازار و نشر پول جدید ریفرم پولی بشکل نشر پول جدید است .

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2- انفلاسیون واردتی Imported inflation : انفلاسیون وارداتی حالا یکی از مشخصات است که گریز از آن شده نمی تواند برای اینکه با دهکده شدن جهان و بر اساس مزیت نسبی در دوران تجارتی جهان انفلاسیون با وارد شدن کالا ها از کشور های دیگر به گونه واردات تبارز می کند و نا گزیر تن بر آن داد ؛ ولی در این مورد باید گفت که این نوع انفلاسیون بستگی به قدرت اقتصادی وارد کننده دارد ، هرقدر یک کشور به واردات وابسته باشد به همان اندازه این انفلاسیون در آن کشور موثر است . طرز عملکرد این تورم به گونه است که با واردات از کشوریکه در آن جا تورم پدید آمده و قیمت ها را متاثر ساخته با وارد شدن این کالا ها از کشور مزبور در حقیقت انفلاسیون نیز وارد می شود و در داخل کشور وارد کننده سطح قیمت ها را تغیر میدهد . در این صورت کشور ارد کننده با واردات کالا ها نفلاسیون را نیز وارد می کند .

سیاست بازدارنده : در این صورت توسط یک کمیسیون آسیب شناسی می گردد و تثبیت می گرددکه کدام کالا ها انفاسیونی اند . در این صورت می توان راهکار های زیرین را اتخاذ کرد :

2-1از ورود کالا های که زیاده در یک سطح بلند انفلاسیونی است جلوگیری به عمل اورده می شود .

2-2 – تلاش صورت می گیرد که با وارد کردن کالا های عوضی به بازار عرضه صورت گیرد و به این وسیله کاهش واردات بصورت نورمال صورت گیرد

2-3-سیاست تعویض واردات را رویدست گرفت و اگر امکان داشت بصورت کوتاه مدت انجام شود خوب و در غیر آن دست به تولید آن و زمینه سازی تولید آن اقدام کرد .

2-4 دولت از طریق خود مثلا در افغانستان از طریق کوپون به توزیع کالا های مشابه دست زند که این امر می تواند تغیر سمت تقاضا را بوجود آورد و اینکار بسیار موفق خواهد بود .

……………………………………………………………………………………………………………………….

3- انفلاسیون زیربنایی Infrastructure : این انفلاسیون یکی از موثر ترین و معقول ترین تورم شناخته می شود که علاوه از اینکه نگرانی خلق نمی کند باور های بزرگ را ایجاد می کند . در تمامی کشور هایکه اساس رشد وتوسعه اقتصادی را سازماندهی می کنند ، این تورم وجود دارد و نماینگر کار در توسعه اقتصادی اجتماعی است . در این مورد کشور های عقب نگهداشته شده بسیار مواجه می شوند ، تورم این بخش از ذات پروژه های زیر بنایی اند که چنین تعریف را بخود می گیرد : پروژه های زیر بنایی عبارت از پروژه های است که دارای تاثیرات عایداتی آنی تاثیرات ظرفیتی دراز مدت است . یعنی با ساخت یک پروژه زیربنایی مانند سرک بصورت کوتاه مدت درامد ها خلق می شود ولی طرفیت کالایی مارکیت در دراز مدت قابل تغییر است .

سیاست ها در این مورد :ئدر این مورد عمدتا سیاست های کالایی وسبسایدی ها مورد نظر گرفته می شود و ای مهم ترین و خوبترین شیوه برای مهار این انفلاسیون است کار در بدل کالا و غذا یکی از این شیوه هاست که می تواند فشار را بر بازار و مارکیت کوچک سازد .

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

4- انفلاسون از مجرای پرداخت Inflatuon through the Payment chanel:

Real and nominal incam درامد حقیقی و اسمی : در این نوع انفلاسیون زیاده مسایل را از روی حرکت درامد ها مورد مطالعه قرار می دهند ما در این مورد دونوع درامد را می توانیم نشانی کنیم که درامد حقیقی و درامد اسمی است درامد اسمی : عبارت از آن درامد است که تنها بصورت اسمی بوده وارتباط به قدرت خرید ندارد یعنی در این نوع درامد دارنده آن تنها مقدار عاید را اسمی بحث می کند مثلا گفته می شود که من 3000 دالر معاش یا مزد دارم این حرف تنها مقدار را روشن کرد و حرف از بدست اوردن کالا در برابر این درامد آورده نشد . در حالایکه عاید حقیقی مقدار کالا های را که میتوان توسط عاید درست داشته بدست اورده می تواند نمایان می سازد . .در اقتصاد عمدتا درامد حقیقی بسیار عمده است برای این که این درامد همان قدرت خرید دارنده عاید را نشان می دهد . دراین نوع انفلاسیون درامد حقیقی عاملین اقتصادی بسیار مهم پنداشته می شود .

سیاست ها : در این نوع انفلاسیون برای کاهش قدرت خرید بازار دولت تلاش می کند تا تقاضای موثر بازار را کاهش داده و از طریق توزیع کالا ها تلاش می کند که نتها تعداد آدم ها را از بازار کاهش دهد بلکه در مجموع مقدار تقاضا موثر را از بازار کاهش داده و سطخ قیم را کنترول می کند .

5- انفلاسیون از مجرای تولید Inflation through the production chanel در این مورد باید موضوع را از طریق :

5-1معاشات و مزد ها Wages and salaris, که می تواند یکی از ریشه های انفلاسیون باشد . در این مورد احتیاط لازم در بسیاری موارد گرفته نمی شود بخصوص در زمان تغییر نظام های سیاسی در اثر انقلابات و وکودتا ها و یا ایجاد دولت های مستقل برای جلب توجه و حمایت کارمندان و گروپ های اجتماعی دولت ها برای برای بهتر شدن سطح رفاهیت گروپ خاص دست به افزایش مزد و معاشات می زنند که خود تورم پولی را سبب می شوند برای اینکه در این گونه کشور ها احتیاج رفع نشده و تمامی افزایش معاشات و مزد برای رفع احتیاج به مارکیت و بازار آمده و تقاضای موثر را افزایش می دهد که خود نظر به مکانیزم بازار باعث سیر صعودی قیمت ها می شود . یکی از مثال های روشن که می توان از آن یاد کرد همانا بلند بردن معاشات قوت های نظامی و رزمی دولت افغانستان بعد از انقلاب ثور که تعداد آنرا حادثه ثور گویند ، می باشد . دولت انقلابی برهبری نورمحمد تره کی برای حمایه بیشتر کارمندان نظامی کشور دست به بلند بردن معاشات منسوبین اردوی افغانستان زد که باعث افزایش سطح تقاضای موثر شد و این سبب بلند رفتن قیمت ها شد که بازهم احتیاج به بلند رفتن دومی معاشات گردید وبازهم به تعقیب آن قیمت افزایش کرد و دولت برای حمایه منسوبین قوای مسلح برای بار سوم دست به افزایش معاشات زد که سیر صعودی قیمت ها را بیشتر کرد . و این رقم برای اولین بار در افغانستان شکل گرفت قبل از آن درافغانستان چنین حرکت تورم زا بوجود نیامده بود .

سیاست ها و راهکار ها : در این گونه شرایط دولت می تواند برای جلوگیری از حالت تورم زا از ایجاد قدرتدخرید جلوگیری نموده و دست به تهیه مواد برای کارمندان می زند ، و از طریق کوپون می تواند بدون اینکه معاشات را افزایش دهد احتیاجات را رفع کند و به این صورت علاوه از اینکه سیاست حمایوی را برای گروپ خاص که در نطر انجام می دهد مانع ورود تقاضای موثر در بازار شده و به این ترتیب مانع بلند رفتن قیمت ها که ناشی از تورم است می شود . از جانب دیگر مزد و معاشات بلند از دید اسمی نیز باعث بلند رفتن قمیت ها می شود و این همان تاثیرات روانی مزد های بلند اسمی بدون اینکه در بازار شکل گیرد می باشد . تلاش صورت گیرد که با معیاری کردن معاشات و از بین بردن تمامی فاصله های زیاد می تواند بسیار موثر باشد .

5-2 بهره سرمایه Return on Capital : بهره در سرمایه گذاری که همانقدر مهم است که در تعین قیمت ها و سطح قیم فوق العاده گی دارد . بهره را می توانم چنین تعریف دهم و آن اینکه : بهره عبارت از قیمت زمان است یعنی شخصی دارنده وسیله نقدی وسیله خود را که مالک آن است به شخص دیگر برای استفاده می گذارد و در بدل آن بهره را بدست می آورد . نرخ بهره خود شامل مصرف تمام شده و روی چگونگی قیم تاثیر وارد می کند . در این مورد چیزی که در انفلاسیون عمده است واگذاری وسایل قدرت خرید وابسته به نرخ بهره است که در صورت بلندی بهره کاهش قدرت خرید دربازار بوجود آمده و اثرا انفلاسیونی را میزداید .

سیاست ها و راهکار در این مورد : اگر دولت بخواهد که سیاست ضد تورمی را اتخاذ کند یکی از راه ها بلند بردن نرخ بهره است که باعث کاهش تقاضا برای سرمایه گذاری می شود . و این بهترین راه برای کاهش تقاضای موثر است . امریکا در بسا موارداز این راهکار استفاده کرده است

5-3 پیش بینی ها Forecasting: عامل پیش بینی در تورم نیز می تواند بسیار مهم باشد ؛ این پیش بینی می تواند مثبت باشد و یا می تواند منفی باشد که از جانب تولید کننده و متشبث اتخاذ می شود . تولید کننده در صورت هردو پیش بینی ، برای حفظ سطح تولید و برای نگهداشتن سطح مناسب تولید دست به ذخیره می زند این ذخیره اوبراساس پیش بینی که او در از بازار و آینده تولید دارد می باشد . تولید کننده فکر می کند که تقاضا برای کالا های تولیدی او مناسب و روبه افزایش است و شاید مواد خام که اوبرای تولید کار دارد در آینده نایاب و یا با قیمت بلند دستیاب شود از این رو اودست به خریداری موادخام مورد ضرورت می زند و آنرا ذخیره می کند

6- تورم کریدت Credit inflation : در این مورد بانک ها و موسسات پولی کریدت دهنده یا اعتبار دهنده مورد مطالعه قرار داده می شود . کریدت یا اعتبار را می توان چین به تعریف نشست که: اعتبار یا کریدت عبارت از : واگذاری کالا یا خدمات در حال و استرداد آن در آینده توام با یک تفاوت که مفاد است . در کریدت ها حد اعتبار و درجه اعتبار اهمیت زیاد دارد . اجرای کریدت های بی رویه و بدون در نظر داشت حالات اقتصادی کشور بسیار زیان آور است از اینرو تمامی دولتها از طریق بانک مرکزی حد اعتباری را در درون رژیم پولی کشور تعین میدارند . و درجه اعتبار را هر بانک نظر به خوش معامله گی مشتری تعین میکند . متوجه باشید بانک مرکزی در چوکات سیاست های نظارتی خود نظارت کمی و کیفی را در قسمت کریدیت ها به منصه اجرا می گذارد و از انحراف آن جلوگیری به عمل می آورد ، هرگونه ازدیاد از کریدت ها باعث تورم پولی شده و برای اقتصاد زیان بار است مگر اینکه در اثر تصامیم دولت و با اتخاذ وسایل مهار کننده و برای رشد سریع اقتصاد از دهلیز ایجاد صنعت و توسعه زراعت در برنامه مشخص صورت گیرد .

7- تورم خود افزا Cumulative : این تورم عبارت از آن گونه تورم است که یکی بعد دیگر بیدار می شود و یکی تورم باعث ایجاد تورم دیگر است مانند اینکه گفته امدیم تورم بطی به تورم میانه و تورم میانه به تورم سریع ولگام گیسخته .

سیاست و رهکار ها : نظارت جدی از رژیم پولی داده شده از جانب بانک مرکزی و جلوگری از ازدیاد پول در جریان می تواند بسیار موثر باشد و از جانب دیگر نظارت در عرضه و قدار عرضه که خود می تواند بسیار مهم در تورم پولی باشد .

8- تورم مخفی یا فرونشسته Repressed inflation : در این مورد حالت های گفته می شود که با وجود موجود بودن تمامی شرایط تورمی نظر به بعصی سیاست ها تورم دیده نمی شوند ولی با از بین بردن چنین حالت ویا برداشتن سیاست های بخصوص که باعث فرونشستن تورم شده است تورم دوباره بیدار شده و خود را نمایان میکند . سبسایدی ها و سیاست های شد تورمی دولت های متمرکز را در این خصوص یاد کرد .

سیاست و راهکار ها : این سیاست ها مورد تایید همه است ولی تلاش برای از میان برداشتن زمینه های تورمی باید موجود باشد . تورم مخفی مانند ماریست که هرآن امکان بیدار شدن دارد و خطرناک تر از هر نئوع تورم دیگر است ، برای اینکه زیاده ناشناخته بوده و راهکار های ضد آن هوشیاری بیشتر می خواهد .

9- تورم مارپیچی Spiral inflation : در این مورد احتیاط لازم بکار است برای اینکه با رفع آن بصورت دوامدار باز حرکت می کتد

راهکار: ریشه را باید ار طریق عرضه و افزایش تولید باید ضعیف و از میان برداشت . در این مورد مثال سال 1357 خورشیدی که در مورد درامد حقیقی بکار بردم نیز می تواند صادق باشد .