Afghanistan-Uzbekistan joint market, the corridor of foreign currency leaving the country – what should be done? Professor Masoud, October 14, 1403

1-حاکمیت دوفکتوی افغانستان با دولت ازبیکستان در توافق شدند تا بازار مشترک را میان دو کشور همسایه ایجاد کنند تا سهولت های تجاری فراوانی در این زمینه ایجاد شود ، این تجربه را افغانستان و ازبیکستان در زمان حاکمیت شوروی داشت ولی درآن زمان با محدودیت های معین بکار بسته شد . بعد از سقوط ولت دمومراتیک در افغانستان روی کار شدن دولت اسلامی در کشور این بازار ها نه تنها از میان رفت بلکه حتا یاد های از این بازار ها نیز از ذهن پاک شد .

2- حالا بعد از سالهای زیاد این بازار ها روی کار شد و فلسفه وجودی ان هم همان بود که با باز شدن چنین بازار های می توان به تولیدات کشور های ازبیکستان – افغانستان کمک بنیادی ازدید بازار یابی کرد . که حرف خوب است .

3 – حالا دیده می شود که رنگ بازار رنگی دیگری دارد و تولید کننده افغانستان و شرکت ها نمی توانند در این بازار به عرضه کلالا های ساخات افغانستان مبادرت ورزد و تنها مشتری و و خریداران افغانستان می توانند از این بازار کالا های را که اکثرا ساخت کشوردوست است خریداری نمایند که دیده می شود به مقدار زیاد است .

4 – دولت ازبیکستان در برابر وزود شرکت ها افغانستان تعرفه های بیشتر از 1000 را گذاشته است که نتوانند داخل بازار شوند و رقابت را انجام دهند

5- افغانستان با وجود قرار داشتن شرایط نامساعد سیاسی منطقوی و بین المللی توانسته است در 140 کالا موقغیت خود کفایی را بدست آورد .و تولیدت داخلی در تعداد از کالا ها با ستندرد های بین المللی همگون وهمخوان است . که می تواند با تولیدات ازبیکی رقابت سالم وخوب را پیش ببرد .

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

6- در این بازار همه روزه خریداران کشور ما از آمو عبور می کرده و خریداری های قابل ملاحظه را انجام می دهند ، برای روشن شدن این خریداری ها و خاموشی ما در این مورد که در بسار مورد پرسش بر انگیز است ؛ می پردازم به سنجش این خریداری ها و خارج شدن اسعار و ارز از کشور و سرازیر شدن این ارز ها به کیسه های برادان ازبیک ها .

7- مارکیت واج با کاری که انجام داد معلومات دست اول را بدست آورد که بر اساس تقاضای معلومات دهنده از افشای نام ایشان خود داری می شود .

8- سنجش : روز های جمعه حدود 3000 نفر مشتری از افغانستان به این بازار که در ازبیکستان موقعیت دارد داخل می شوند . در اولین برخورد به این بازار باید 10 دالر برای ورود به بازار بپردازند . و هم چیز های نوش جان کنند من هردو را در سنجش داخل نکردم .

7- این 3000 نفر هریک به اندازه 3000 دالر کالا خریداری می کنند و اکر برای یسنجش خود حد وسط را انتخاب کنیم که نتجیه 1500 را می دهد . این بدین معنی است که 3000 مشتری که از افغانستان داخل این بازار شده است هریک به اندازه 1500 دالر خریداری می کند .حالا

8- 3000 x ضرب 1500 $ = 4500000 $ این چهار میلون پنجصد دالر تنها خردیاری یک روزه جمعه وطنداران ما است . منبع می گوید در روز های دیگر این مقدار خریداری کاهش یافته و خریداران نیز مانند روز جمعه نیست . ما برای سنجش حد اصغری را می انتخاب می کنیم و فرض می کنیم که 1000 مشتری به بازار روزانه می روند و 1500 دالر خریداری می کنند .این می شود 1،500000 یک ملیون 500000 دالر در یک روز .

9- حالا برای اینکه شش روز را بیابیم همیین 1500000 ضرب در 6 می کنیم ک: 1500000 . 6 = 9000000 نه ملیون می شود

پس مقدار خریداری مشتریان کشور ما از این بازار دریک هفته میشود : 4500000 + 9000000= 13500000 دالر در یک هفته که از کشور خارج و به کیسه های برادارن و تولید کننده ها و تجار ازبیکستان سرازیر می شود .

10- ماهانه : همین 13500000 دالر را ضرب چهار می کنیم پس : 13500000 . 4 = 54000000 دالر که ماهوار از کشور بصورت بسیار ساده و آرام بیرون می رود .

11- سنجش سالانه : همین میتود را ادامه می دهیم اسعار خارج شده ماهوار را ضرب 12 می کنیم که در این صورت رقم بدست می آید که هر وجدان ولو خوابیده بیدار می شود و فریاد می کند ازیک کشور گرسنه و پر از دشواری های ارزی چینین رقم بیرون شدن غیر از بی مسولیتی و نا فهمی چه می تواند باشد . 54000000 $ .12= 648000000 ششصدو چهل و هشت ملیون دالر در یک سال از کشور شما خارج می شود و در بازار مشترک می نشیند .

12- حالا چند پرسیش :

12-1 آیا در این بازار شرکت ها و تجار هر دو کشور بر اساس حق مساوی می توانند وارد شود یا تنها تجار و تولید کننده ازبیک ها

12-2 در مقابل از دست دادن 648000000 دالر که از کشور بابت خریداری ها از کشور خارج شده تجار و تولید کننده های شما چه مقدار اسعار مثلا دالر را بدست آورده و داخل افغانسنتان ساخته است .

12-3 بیلانس ما در این بازار چگونه است ؟

12-4 آیا این بازار محل انتقال پول سیاه نمی شود و یک نوع پول شویی نیست ؟

و سوال های بسیار دیگر .

مشوره : بازار مشترک یکی از خوبترین پدید های تجاری و اقتصادی اند ؛ ولی اصول آن به ترتیب تنظیم می شود که منافع همه را باید تامین نماید . یک جانبه گرایی خود تکرار حرکت های چهل ساله پاکستان است که ما خوب با آن بلدیم

نتیجه : دراینجار به یک ضرب المثل زیان های خود ما فارسی دری و پشتو تکیه میکنم : ژرنده که د پلار ده هم په وار ده .آسیاب اگر از پدر تان هم است به نوبت است فکر می کنم بعد از پاکستان و ایران حالا نوبت ازبیکستان است .